Choroba zwyrodnieniowa stawu ramienno-łopatkowego
Choroba zwyrodnieniowa stawu ramienno-łopatkowego polega na progresywnym i nieodwracalnym uszkodzeniu powierzchni stawowych oraz okolicznych tkanek miękkich.Chrząstka stawowa jest wysoko wyspecjalizowaną tkanką pokrywającą zarówno głowę kości ramiennej jak i panewkę łopatki. Ze względu na jej brak unaczynienia w przypadku uszkodzenia nie dochodzi do odbudowy komórek chrzęstnych. Wtórnie do tego procesu dochodzi do zajęcia procesem chorobowym, uszkodzenia i osłabienia innych struktur stawowych.
Przyczyny
W przypadku innych stawów (biodrowego, czy kolanowego) choroba zwyrodnieniowa ma charakter pierwotny. Określamy tak sytuację, w której nie mamy konkretnego czynnika wywołującego progresywne zmiany w obrębie chrząstki.
Hipotezy wskazują na rolę krążenia miejscowego doprowadzającego do zmiany składu płyny stawowego odżywiającego chrząstkę, a także na naturalne zużycie stawów, czy nadmierne ich obciążenie. Do zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego częściej dochodzi jednak wtórnie. Najczęstszymi przyczynami są tu:
- wcześniejszy uraz
- niestabilność stawu
- zmiany wywołane zabiegiem chirurgicznym w obrębie stawu
- jałowa martwica głowy kości ramiennej
- choroby ogólnoustrojowe tj.dna moczanowa, reumatoidalne zapalenie stawów, inne.
Ogólnie pierwotne zmiany zwyrodnieniowe stawów pojawiają się u osób starszych. W przypadku stawu ramiennego u osób po 50-60 roku życia można zaobserwować pierwsze ubytki warstwy chrzęstnej, ale to w porównaniu z innymi stawami nie daje dużych dolegliwości bólowych.
Częstsze zwyrodnienia obserwujemy u osób, których praca zawodowa znacząco obciąża obręcz barkową. Ogromną rolę odgrywają tu także czynniki ogólnoustrojowe tj. poziom hormonów, czy prawidłowe odżywianie. W przypadku pacjentów młodszych zmiany zwyrodnieniowe najczęściej mają związek z uprawianym sportem.
Objawy
W przypadku wczesnego zwyrodnienia stawu ramienno-łopatkowego uszkodzenie powierzchni stawowych często wpływa także na zajęcie procesem patologicznym błony maziowej. W późniejszym etapie dochodzi do obkurczenia torebki stawowej, dysfunkcji więzadeł obrąbkowo-ramiennych, oraz mięśni stożka rotatorów.
Uszkodzenia tkanki chrzęstnej ze względu na jej znikome unaczynienie i unerwienie mogą nie dawać objawów bólowych, co określa się jako chorobę zwyrodnieniową nieaktywną.
Jeśli pojawia się ból, najczęściej pochodzi on z tkanek miękkich położonych w pobliżu stawu. Pierwszym objawem, który dostrzega pacjent jest najczęściej ograniczenie zakresu ruchu lub ogólna słabość kończyny. W przypadku choroby zwyrodnieniowej aktywnej ból może przybierać charakter rozlany, niespecyficzny, oraz trudny do opisania dla pacjenta.
Może on również pojawiać się w nocy, podczas snu. Okresowo może dochodzić do wysięków w jamie stawu. W późniejszym etapie dochodzi do zaników mięśniowych.
Badanie kliniczne powinno być poparte badaniem obrazowym. W przypadku zmian zwyrodnieniowych zdjęcie RTG może ujawnić zmniejszenie przestrzeni stawowej, oraz zagęszczenia w warstwie kości bezpośrednio pod chrząstką.
Charakterystyczne są także tzw. osteofity, czyli wyrośla kostne. Należy pamiętać, że przy niewielkich zmianach (zazwyczaj u pacjentów młodszych) badanie RTG może być niewystarczające do wykazania ich. Dodatkowo warto wykonać inne badania tj. MRI (badanie rezonansem magnetycznym), czy tomografię komputerową. Mają one większą czułość w ocenie struktur chrzęstno-kostnych. MRI jest najczulszym badaniem oceniającym wczesne zmiany chrzęstne.